تنگی کانال نخاعی گردن چگونه ایجاد میشود
نخاع ستونی متشکل از رشته ها و سلول های عصبی فراوان است که درون لوله ای استخوانی به نام ستون فقرات قرار گرفته است. به هر علتی که این لوله استخوانی تنگ شود میتواند نخاع را تحت فشار قرار دهد. وقتی این تنگی در ستون مهره گردنی ایجاد شود آن را تنگی کانال نخاعی گردنی Cervical spinal stenosis میگویند.
- آناتومی
ستون فقرات گردنی از روی هم قرار گرفتن هفت مهره تشکیل شده است. هر مهره از یک جسم مهره تشکیل شده که یک حلقه استخوانی به پشت آن متصل گردیده است (البته آناتومی دو مهره اول گردنی قدری متفاوت است). بین جسم های مهره های بالایی و پایینی دیسک بین مهره ای قرار گرفته است. دیسک بین مهره ای موجب حرکت مهره ها روی هم شده و نقش جذب کننده شوک های وارده به ستون مهره را هم ایفا میکند.
کاهش فضای کانال نخاعی موجب فشار به نخاع میشود
دیسک بین مهره ای از دو قسمت مرکزی و محیطی تشکیل شده است. قسمت مرکزی به نام نوکلئوس بوده و جذب کننده اصلی شوک های وارده به ستون مهره است و دورادور آن قسمت محیطی است که به آن آنولوس میگویند و در واقع نوکلئوس را حمایت میکند. قسمت نوکلئوس ژلاتینی و قسمت آنولوس مانند رباط است.
- علت تنگی کانال نخاعی چیست
در حالت معمولی فضایی که در درون ستون مهره به نخاع اختصاص داده شده یعنی کانال نخاعی بیش از اندازه مورد نیاز نخاع است. در ابتدای تنگ شدن این کانال تا وقتی فشاری به نخاع وارد نشده مشکلی برای بیمار ایجاد نمیشود. وقتی شدت تنگی بیشتر شده و از اطراف بر روی نخاع فشار وارد شد علائمی ظاهر میشود. این فشار بر روی نخاع و ایجاد مشکلات در آن را میلوپاتی Myelopathy میگویند.
- تنگی کانال نخاعی میتواند به علل متفاوتی ایجاد شود که مهمترین آنها عبارتند از
- تنگی مادرزادی :
در ابن بیماران کانال نخاعی از بدو تولد تنگ است با این حال در ابتدا مشکل خاصی ندارند ولی با کوچکترین آسیبی به گردن دچار علائم میشوند. کانال نخاعی این افراد در سنین بالاتر باز هم تنگ تر شده و مشکلات بیشتری را برای آنها ایجاد میکند. با بالا رفتن سن استخوان هایی از حلقه استخوانی جسم مهره به دورن آن رشد کرده و موجب تنگ تر شدن فضای درونی آن میشوند
- دژنرسانس :
دژنرسانس Degeneration به معنای خراب شدن بافت بوده و شایعترین علت تنگی کانال نخاعی است. این وضعیت به علت ضربات مکرر و استرس هایی است که در طول عمر بتدریج به ستون مهره وارد شده و آن را فرسوده و خراب میکند. دیسک بین مهره ای بتدریج آب خود را از دست داده و قدرت ارتجاعی آن کم میشود، کوچک و کم ارتفاع شده و در نتیجه فاصله بین مهره ها کاهش میابد. استخوان های اضافه بتدریج از حلقه استخوانی مهره به درون آن رشد کرده و فضای درونی آن را تنگ میکنند. رباط های اطراف مهره هم بتدریج کلفت تر شده و با برآمده شدن به درون کانال نخاعی فضای آن را تنگ تر میکنند
فضای کانال نخاعی میتواند به علت فشار بافت های اطراف آن تنگ شود
- ناپایداری ستون مهره :
گاهی اوقات به علت ضربات شدید به سرو گردن رباط های اطراف ستون مهره گردنی کشیده شده و یا پاره میشوند. این رباط های آسیب دیده نمیتوانند مهره ها را خوب در کنار هم نگه دارند و در نتیجه مهره ها حرکات اضافی انجام میدهند و به درستی در سر جای خود پایدار نمیمانند. بیماری هایی مانند روماتیسم مفصلی هم میتواند رباط های اطراف ستون مهره گردنی را شل تر کرده و موجب ناپایداری مهره ها شوند. این ناپایداری و بدنبال آن حرکت نامناسب مهره ها میتواند موجب تنگی کانال نخاعی شود
- هرنی دیسک :
هرنی یا فتق دیسک بین مهره ای به علت پاره شدن حلقه اطراف دیسک و بیرون زدن قسمت ژلاتینی درونی آن در قسمت پشت ایجاد میشود. این پارگی میتواند به علت ضربات شدید به سرو گردن بوجود آمده و جابجایی دیسک به درون کانال نخاعی موجب تنگ شدن فضای آن و بروز علائم تنگی کانال میگردد.
- علائم تنگی کانال نخاع گردنی چیست
در بعضی افراد به عللی ممکن است فضای استخوانی که درون مهره ها وجود داشته و محل قرار گیری نخاع است تنگ شده و این تنگی بر روی نخاع فشار وارد کند. فشار این تنگی موجب بروز علائمی در بیمار میشود.
تنگی کانال نخاعی معمولا در طی زمان و به آهستگی ایجاد میشود. علت اینست که شایعترین علت تنگی کانال نخاعی دژنرسانس است و این وضعیت به آهستگی و با افزایش سن بیشتر میشود. علائم بیماری در موارد هرنی دیسک معمولا بصورت ناگهانی ایجاد میگردد.
تنگی کانال نخاع گردنی میتواند در ناحیه گردن ایجاد درد کند. گاهی هم اصلا دردی در گردن وجود ندارد. با این حال عمده علائم این بیماری علائم عصبی است که در اثر فشار به نخاع و یا فشار به ریشه های عصبی که از نخاع خارج میشوند بوجود میاید. در صورتی که خود نخاع تحت فشار قرار گیرد علائمی ایجاد میشود که به آن میلوپاتی میگویند.
فشار دیسک یا استخوان ها و تنگی کانال نخاعی را میتوان در ام آر آی گردن مشاهده کرد
معمولا اولین علائم میلوپاتی بدنبال تنگی کانال نخاع گردنی تغییر در طرز راه رفتن بیمار است. بسختی میتوان باور کرد مشکل گردن موجب تغییر در اندام تحتانی شود ولی باید دانست که تمام اعصاب مربوط به عضلات اندام تحتانی از گردن عبور میکنند و هر فشاری بر این اعصاب میتواند بر عملکرد عضلات اندام تحتانی و در نتیجه طرز راه رفتن موثر باشد. بتدریج عضلات اندام تحتانی دچار سفتی و اسپاسم شده و قدرت خود را از دست میدهند.
دست بیماران هم دچار مشکلاتی میشود. بیما ردچار احساس گزگز در دست شده و انجام حرکاتی مانند نوشتن و تایپ کردن مشکل میشود. توانایی مشت کردن دست و رها کردن آن هم بتدریج دچار اشکال میگردد.
وقتی فشار به نخاع گردنی در بالای گردن است عضلات شانه هم دچار مشکل میشوند. علائم آن میتواند بصورت لاغری و آتروفی عضله دلتوئید و عضلات بالای کول (بالای استخوان کتف) باشد.
فشار به نخاع گردنی میتواند موجب اختلال در دفع ادرار و مدفوع هم بشود. در ابتدا که فشار کم است بیمار احساس میکند تند تند باید ادرار کند ولی ادرار کردن برای وی مشکل میشود. در حالات متوسط شدت خروج ادرار از مثانه کم شده و ادرار بصورت قطره قطره خارج میشود. این افراد برای مدفوع کردن باید فشار زیادی را به خود وارد کنند. در حالات شدید بیمار کنترل دفع ادرار و مدفوع خود را از دست خواهد داد و دچار بی اختیاری Incontinence میشود.
گاهی اوقات تنگی کانال نخاعی نه به علت فشار به نخاع که به علت تحت فشار قرار گرفتن ریشه های عصبی است که از ستون مهره گردنی در حال خارج شدن هستند. فشار بر این اعصاب میتواند موجب احساس درد تیرکشنده در گردن، بالا و پشت قفسه سینه، شانه، بازو، ساعد و دست شده و علائمی بصورت گزگز و خواب رفتگی در اندام فوقانی ایجاد کند.
- تشخیص تنگی کانال نخاعی گردن
پزشک بعد از توجه به گفته های بیمار در مورد مشکلاتش وی را معاینه میکند. استفاده از روش های تصویربرداری مانند رادیوگرافی ساده، سی تی اسکن و ام آر آی و همچنین کمک گرفتن از الکترومیوگرافی میتواند به تشخیص تنگی کانال نخاعی گردن کمک کند.
- درمان تنگی کانال نخاعی گردن چیست
تنگی کانال نخاعی بیماری است که در آن کانال استخوانی درون مهره ها تنگ شده و در نتیجه به نخاع که درون آن قرار دارد فشار وارد میشود. این فشار موجب بروز علائمی میشود.
در مواردی که شدت علائم بیمار زیاد بوده و یا مشکلات بیمار در حال بدتر شدن باشد درمان بصورت انجام عمل جراحی است. در غیر این صورت معمولا در ابتدا درمان با استفاده از روش های غیر جراحی صورت میگیرد و تنها در صورتی که مشکلات بیمار به این درمان ها پاسخ مناسبی ندهد استفاده از عمل جراحی در دستور کار قرار خواهد گرفت.
مهمترین اقدامات درمانی غیر جراحی عبارتند از
- استفاده از گردنبند طبی به جهت محدود کردن حرکات گردن به مدت سه ماه
- کاهش فعالیت های بدنی شدید و تکراری در سر و گردن و اندام های فوقانی
- استفاده از فیزیوتراپی بصورت تحریک الکتریکی برای کاهش درد و کشش سر و گردن
- تزریق کورتیکواستروئید در فضای اپیدورال اطراف نخاع گردنی برای کاهش التهاب در اطراف نخاع و در نتیجه کاهش فشار بر روی آن
- فیزیوتراپی
در فیزیوتراپی برای کمک به کاهش و درمان گردن درد و کمر درد روش های درمان بدون جراحی را برای شما ارائه می گردد. همچنین به شما کمک می شود تا با انجام یا اصلاح بعضی از کارها از بروز گردن درد و کمر درد در آینده جلوگیری کنید
استفاده از بالشتک گرمایی، کمپرس یخ، فراصوت ، تحریک الکتریکی و الکتروتراپی مگنت تراپی ، لیزر تراپی و داری نیدلینگ (dry needling) و همچنین روش های آزادسازی بافت نرم (myofascial realese) عضلات کمر و بافت های نرم به تسکین درد و درمان مشکل کمک می کند. با کاهش درد، فیزیوتراپیست ورزش های استقامتی و انعطاف پذیری را برای عضلات شکم و کمر ارائه می کند. شیوه های بهبود طرز نشستن و ایستادن نیز موثر است. بیمار ترغیب می شود که این فعالیت ها را به صورت منظم انجام دهد، حتی این کار پس از نابودی درد صورت دهند تا از تکرار کمر درد جلوگیری شود. این روش یکی از بهترین روش های درمان کمر درد می باشد. تعداد زیادی از بیمارها روش های درمانی مکمل را در کنار روش های درمانی سنتی مورد استفاده قرار می دهند. بعضی از بیماران تنها روش های درمانی مکمل را انتخاب می کنند. برطبق مطالعات، کایروپراکتیک، استئوپاتی، شیاتسو و طب سوزنی ( dry needling) به کاهش درد کمک می کنند و باعث می شود که بیمار احساس راحتی کند. متخصص استئوپاتی در زمینه اسکلت و عضلات تخصص دارد. متخصص فیزیوتراپی مشکلات عضلات و استخوان را درمان می کند و تاکید اصلی او بر ستون فقرات و مشکلات عصبی عضلانی و اسکلتی عضلانی است. مراجعه به یک دکتر فیزیوتراپیست در سریع ترین زمان ممکن برای کمک به درمان کمردرد و دامنه حرکات اهمیت زیادی دارد. فیزیوتراپیست ها در زمینه ارزیابی آسیب های وارد شده به عضلات و استخوان ها، مخصوصا کمردرد، متخصص هستند. آنها شما را به طور کامل معاینه می کنند تا ساختارهای که باعث ایجاد درد در بدن شما شده اند را تعیین کنند. فیزیوتراپیست ها همچنین باعث می شوند که علت درد را بهتر بتوانید درک کنید و روش های مدیریت درد شخصی بهتری را اتخاذ کنید. آنها همچنین در مورد روش های درمانی موجود با شما صحبت می کنند. روش های درمانی که فیزیوتراپیست مورد استفاده قرار می دهد از قرار زیر هستند:
- دکامپرشن درمانی
- تحریک الکتریکی و الکتروتراپی
- مگنت تراپی
- لیزر تراپی
- تحرک مفاصل
- ماساژ
- حرکات کششی
- حرکات کششی استقامتی
- چسب زدن (taping)
- توصیه هایی در مورد نحوه نشستن، ایستادن و راه رفتن در خانه و در محل کار
درمان علت بوجود آورنده نه تنها باعث کاهش و درمان کمر درد می شود، بلکه همچنین از بوجود آمدن دوباره آن جلوگیری می کند. تاخیر نکنید! هر چقدر زودتر به فیزیوتراپیست مراجعه کنید، سریع تر می توانید کمردرد خود را تحت کنترل درآورید و سرکار بروید و امور روزمره خود را از سربگیرید و فعالیت های ورزشی خود را ادامه دهید. فیزیوتراپیست ها در زمینه ارزیابی، تشخیص و مدیریت درمان بیماران مبتلا به کمردرد حاد متخصص هستند. شواهدی وجود دارد مبنی بر اینکه حتی تعداد جلسات فیزیوتراپی کم شامل آموزش،مدیریت،تجویز حرکات ورزشی و درمان برای کاهش درد در بیماران مبتلا به کمردرد حاد کفایت می کند و حتی استراحت توام با آرامش را برای بیمارانی که مشکل کمر درد در خواب مانع از استراحت کافی آنها شده بوده، به ارمغان می آورد. درمان شامل موارد زیر می باشد:
- تحرک مفاصل
- تحرک بافت های نرم
- چسب زدن
- حرکات ورزشی (شامل حرکات کششی و استقامتی اصلی)
- کشش
- روش های الکتریکی
- داری نیدلینگ dry needling
فیزیوتراپیست ها افراد مجرب و کارآزموده ای هستند که حرکات ورزشی را بسته به نوع مشکل شما به صورت کنترل شده و تدریجی عرضه می کنند. حرکات ورزشی به شکل های متنوع عرضه می شود که شامل موارد زیر می شود:
- برنامه ورزشی خانگی با پیشرفت فردی
- آب درمانی
- آموزشی های فردی یا گروهی کوچک
