پارگی روتاتور کاف در ناحیه شانه چیست و چگونه ایجاد
میشود
پارگی روتاتور کاف از علل شایع درد و ناراحتی شانه در بالغین است. این بیماری در ۴۰-۵ درصد افراد جامعه وجود دارد، گرچه در اکثر این موارد بیماری بدون علامت است. در سنین بالاتر شیوع بیماری بیشتر میشود.
- آناتومی شانه
در ناحیه شانه دسته ای از چهارعضله 
و تاندون های مربوطه ( به نام های سوپرااسپیناتوس Supraspinatus، اینفرااسپیناتوس Infraspinatus، ساب اسکاپولاریس Subscapularis و ترس مینور Teres minor ) به نام روتاتور کاف Rotator cuff یا کلاهک چرخاننده وجود دارند. این عضلات از یک طرف به استخوان کتف ( اسکاپولا) متصل شده و از طرف دیگر به توسط تاندون مشترکشان به کمی پایینتر از سر استخوان بازو و در واقع به بالای این استخوان متصل می شوند. این عضلات مانند یک چادر یا یک سرپوش دورتا دور سر استخوان بازو را احاطه می کنند و عمقی ترین عضلات شانه هستند.
با انقباض این عضلات سر استخوان بازو در محل خود ( حفره گلنوئید) پایدار می شود. ( یادآوری می شود که مفصل شانه از دو استخوان تشکیل شده است که با یکدیگر مفصل می شوند. سر استخوان بازو از یک طرف و حفره گلنوئید از طرف دیگر). به بیان دیگر انقباض این عضلات موجب می شود سر استخوان بازو در حفره گلنوئید فشرده شده و مفصل شانه محکم و پایدار شود. این عضلات همچنین کمک می کنند تا بازو به بالا برود یا بچرخد.
تاندون عضله سوپرااسپیناتوس در بالای مفصل شانه، تاندون عضله اینفرااسپیناتوس در پشت آن و تاندون عضله ساب اسکاپولاریس در جلوی مفصل شانه قرار دارد. مهم ترین این تاندون ها که در آسیب های روتاتور کاف آسیب میبیند تاندون عضله سوپرااسپیناتوس است.
- علت پارگی روتاتور کاف
پارگی روتاتور کاف ممکن است بدنبال یک ضربه ناگهانی به ناحیه شانه بوجود آید که بدنبال آن بیمار بمدت چند ماه دچار درد شانه میشود. با اینحال اکثر پارگی ها بدنبال ضربات خفیف ولی مکرری که در مدت چند سال به شانه وارد میگردد ایجاد میشود. علت اصلی این ضربات مکرر، بد کار کردن با شانه و رعات نکردن اصول درست کار با اندام فوقانی است.
در بسیاری فعالیت های بدنی که در آنها دست به بالای سر میرود فشارهای زیادی به ناحیه شانه و روتاتور کاف وارد میشود و همین عامل میتواند در دراز مدت موجب پارگی آن شود. ورزش هایی مانند بیس بال، تنیس، وزنه برداری و پارو زدن از این دسته فعالیت ها هستند. این بیماری در سن بالای ۴۰ سال بیشتر است. در این سنین تاندون روتاتور کاف ضعیف شده و با فشارهای کمتری آسیب میبیند.
- عوامل زیر میتوانند موجب بروز بیشتر این عارضه شوند :
- با افزایش سن و بخصوص با انجام مکرر فعالیت های بدنی خاص، خونرسانی به تاندون کم شده و همین امر موجب ضعیف شدن تاندون گردیده و موجب میشود تاندون راحت تر پاره شود.
- با افزایش سن و کاهش خونرسانی به تاندون توانایی آن در ترمیم هم کم میشود.
- گاهی اوقات استخوان های اضافی که در سطح زیرین زائده آکرومیون بوجود میاید موجب فشار مداوم به تاندون شده و زمینه را برای آسیب به آن فراهم میکند.
- پارگی روتاتور کاف اگر درمان نشود به مرور زمان گسترش یافته و بیشتر میشود. گرچه ممکن است این گسترش در ظاهر بدون درد و علامت باشد.
- پارگی روتاتور کاف در ناحیه مفصل شانه چه علائمی داشته و چگونه درمان میشود
پارگی روتاتور کاف از علل شایع درد و ناراحتی شانه در بالغین است. این بیماری به علت پاره شدن کامل یا ناکامل در محل اتصال تعدادی از عضلات شانه به سر استخوان بازو ایجاد میشود.
- علائم پارگی روتاتور کاف در ناحیه مفصل شانه
مهمترین علائم این بیماری عبارتند از :
درد شانه
شدت درد شانه با بالا بردن دست بیشتر میشود و بعد از مدتی بیمار به علت درد نمیتواند دست را به بالای سرش ببرد. در این حال انجام بسیاری از فعالیت های روزمره مانند شانه زدن سر مشکل میشود.
درد در هنگامی که دست خود را از بالای سر به پایین میاوریم
- ضعیف و لاغر شدن عضلات اطراف شانه
- ضعف دست وقتی میخواهیم دست را به بالای سر ببریم
- صدا دادن شانه وقتی میخواهیم دست را حرکت دهیم
همانطور که گفته شد، این علائم ممکن است بطور ناگهانی و بدنبال وارد شدن یک ضربه به شانه مثل افتادن روی شانه بوجود آید و یا ممکن است بطور مزمن و در طی یک زمان طولانی تر ایجاد شود.
در پارگی روتاتور کاف معمولاً درد در جلوی شانه است و ممکن است به بازو تیر بکشد. در ابتدا درد ممکن است خفیف بوده و فقط در حین بالا بردن دست ایجاد شود ولی بتدریج بیشتر شده بطوریکه ممکن است درد در حین استراحت هم وجود داشته باشد و یا ممکن است شبها وقتی بیمار روی شانه مبتلا میخوابد ایجاد شود.
ناتوانی در بالا آوردن دست از علائم پارگی روتاتور کاف است
برای شروع ابداکشن ( ابداکشن شانه به معنای بالا آوردن اندام فوقانی از کنار تنه است و وقتی فردی هر دو اندام فوقانی را ابداکت میکند بدن او بصورت صلیب در آمده و امتداد طولی هر دو اندام فوقانی عمود بر امتداد طولی بدن قرار میگیرد) عضلات روتاتور کاف باید منقبض شوند تا سر استخوان بازو در حفره گلنوئید پایدار شود و سپس با انقباض عضله دلتوئید اندام در حالت ابداکشن قرار میگیرد.
در پارگی کامل روتاتور کاف وقتی تاندون سوپرااسپیناتوس بصورت حاد و کامل پاره میشود بیمار توانایی شروع ابداکشن شانه را از دست میدهد ولی اگر اندام فوقانی او را در حالت ابداکشن قرار دهیم میتواند با انقباض عضله دلتوئید آنرا در همین حالت حفظ کند. از این پدیده میتوان بعنوان یکی از معاینات مهم پارگی کامل روتاتور کاف استفاده کرد.
- تشخیص پارگی روتاتور کاف در ناحیه شانه
بعد از اینکه پزشک معالج در مورد علائم بیماری از بیمار اطلاعاتی را کسب کرد شانه را معاینه میکند. روش های تصویربرداری مثل ام آر آی میتواند به تشخی کمک کند.
ام آر آی طبیعی شانه پارگی روتاتور کاف
- درمان پارگی روتاتور کاف
تصمیم به نوع درمان به عوامل بسیاری مثل شدت ناراحتی بیمار، اینکه بیمار تا چه حد فعالیت بدنی شدید دارد، وجود دیگر بیماریها و … وابسته است. درمان به دو روش غیر جراحی و جراحی انجام میشود.
- درمان غیر جراحی
در نصف موارد پارگی روتاتور کاف، درمان های غیر جراحی میتواند علائم بیماری را بهبود دهد. درمان های غیر جراحی گرچه در بعضی موارد میتواند درد و دامنه حرکتی شانه را بهبود دهد ولی تاثیری روی ضعف عضلانی ناشی از بیماری ندارد، وسعت پارگی ممکن است به مرور زمان بیشتر شود و لازم است بیمار سطح فعالیت های بدنی خود را کاهش دهد.
- مهمترین درمان های غیر جراحی عبارتند از :
- کم کردن فعالیت هایی که در آن دست به بالای سر میرود
- استراحت دادن به شانه با مدتی آویزان کردن دست به گردن
- استفاده از داروهای ضد التهابی
- فیزیوتراپی: انجام نرمش هایی جهت تقویت عضلات شانه، لیزر درمانی، مگنت تراپی، تکار درمانی و …
- بندرت تزریق کورتیکواستروئید در شانه به توسط متخصص ارتوپدی
