پارگی مینیسک زانو
علایم و درمان
پارگیهای مینیسک جزء شایع ترین آسیبهای زانو هستند. ورزشکاران، خصوصاً آنهایی که ورزشهای برخوردی انجام میدهند، در خطر پارگی مینیسک قرار دارند. البته، هر کسی در هر سنی ممکن است دچار پارگی مینیسک شود. معمولاً هنگامی که افراد در مورد پارگی غضروف در زانو حرف میزنند، منظورشان همان پارگی مینیسک است.
- پارگی مینیسک
مینیسک به طرق مختلفی پاره میشود. پارگیها بسته به ظاهر و اینکه در کجای مینیسک رخ دادهاند نامگذاری میشوند. شایعترین پارگیها عبارتند از پارگیهای دسته سطلی، زبانهای و عرضی. پارگیهای مینیسک ناشی از فعالیتهای ورزشی اغلب همراه با آسیبهای دیگر زانو مانند پارگیهای رباط صلیبی خلفی رخ میدهند.
- علائم و نشانه ها
ممکن است هنگام پارگی مینیسک یک صدای «تق» بشنوید. اکثر افراد، با وجود پارگی مینیسک هم میتوانند راه بروند. اکثر ورزشکاران با وجود پارگی مینیسک به بازی ادامه میدهند. البته طی ۲ تا ۳ روز، زانو به تدریج سفتتر و متورمتر میشود.
- شایعترین علائم پارگی مینیسک عبارتند از:
- درد
- سفتی و تورم
- قفل شدگی یا گرفتگی زانو
- احساس خالی کردن زانو
- مشکل در حرکت دادن زانو و محدود شدن دامنه حرکتی آن
اگر این عارضه را درمان نکنید، قسمتی از مینیسک از جایش جدا شده و آزادانه در درون مفصل حرکت میکند. این وضعیت باعث خواهد شد که در زانویتان احساس تقه یا لغزش داشته باشید یا آنکه زانویتان قفل شود.
- علت ها و دلایل
پارگیهای ناگهانی مینیسک اغلب در طول فعالیتهای ورزشی رخ میدهند. پارگی میتواند در زمان چمباتمه زدن یا پیچیدن زانوی ورزشکار رخ دهد. گاهی اوقات هم برخورد مستقیم، مثل تکل خوردن، دلیل پارگی است. افراد سالخورده بیش از همه در معرض پارگیهای تخریبی مینیسک قرار دارند. زیرا با گذشت زمان غضروف ضعیف و ساییده میشود و بافتهای پیر و ساییده بیشتر در معرض پارگیها قرار دارند. اگر مینیسکها به دلیل پیری ضعیف شده باشند، تنها یک پیچش ناجور در هنگام بلند شدن از روی صندلی برای پارگی آنها کافی خواهد بود.
- تشخیص
معاینه فیزیکی و تاریخچه پزشکی بیمار
پزشک و متخصص فیزیوتراپی پس از صحبت کردن در مورد علائم و تاریخچه پزشکیتان، زانوی شما را معاینه خواهد کرد. او امتداد خطی که محل قرار گرفتن مینیسک در مفصل است را از لحاظ حساسیت به لمس بررسی میکند. اغلب، وجود چنین حساسیتی نشانه پارگی مینیسک است.
یکی از آزمایشهای اصلی برای بررسی پارگیهای مینیسک آزمایش مکموری است. در این آزمایش، فیزیوتراپ زانوی شما را خم کرده و سپس آن را صاف کرده و میچرخاند. این باعث میشود که پارگی مینیسک تحت کشش قرار بگیرد. اگر شما دچار پارگی مینیسک شده باشید، این حرکات باعث ایجادی یک صدای تق در زانویتان خواهد شد و هر بار که پزشک این آزمایش را انجام میدهد زانویتان صدای تق خواهد داد.
آزمایشهای تصویربرداری
از آنجا که برخی دیگر از مشکلات زانو هم علائم مشابهی دارند، معمولاً پزشک، برای تأیید تشخیص خود، دستور به انجام آزمایشهای تصویربرداری مانند عکسبرداری رادیولوژی و امآرآی میدهد.
پارگی زبانهای (راست) پارگی دستهسطلی (چپ)
پارگی تخریبی سمت راست ، پارگی عرضی سمت چپ
- راه ها و روش های درمان غیر جراحی مینیسک
- فیزیوتراپی
معمولاً یک پارگی مینیسک، یا یک پارگی رخ داده در منطقه قرمز، خیلی سریع به درمان فیزیوتراپی جواب میدهد. یکی از وظایف اصلی مینیسک زانو جذب شوکها (فشارها و ضربهها ناگهانی) است. خوشبختانه، عضلات اطراف زانو هم نقش مهمی در جذب شوکها دارند. محققان دریافتهاند که با افزایش قدرت این عضلات، تنشهای موجود در استخوانها کاهش یافته و زانو به طور چشمگیری پایدارتر میشود.
فیزیوتراپی با اهداف زیر انجام خواهد شد:
- کاهش درد و تورم.
- طبیعیسازی دامنه حرکت مفصل.
- تقویت زانو: خصوصاً عضلات چهار سر ران (به ویژه عضلات پهن مایل داخلی) و همسترینگ.
- تقویت اندام تحتانی: عضلات پشت ساق پا، باسن و لگن.
- بهبود راستای مفصل پاتلوفمورال (کاسه زانو).
- طبیعیسازی طول عضلات. بهبود تعادل و حس وضعیت مفصل . بهبود تکنیک و عملکرد بیمار برای انجام کارهایی مانند راه رفتن، دویدن، اسکات زدن، جهیدن و فرود آمدن.
- به حداقل رساندن احتمال بروز مجدد آسیب.
معمولاً آسیبهای مینیسک به سایر آسیبهای زانو مرتبط هستند، و این آسیبها باید به همراه پارگی مینیسک درمان شوند.
فیزیوتراپیست ارزیابی دقیقی از وضعیت شما به عمل آورده و با توجه به مشکلاتی که دارید برایتان یک برنامه درمانی تدوین میکند. این برنامه میتواند شامل موارد زیر باشد:
- متحرکسازی و درمان دستی: این روشها به کاهش درد، اسپاسم عضلات و سفتی مفصل زانو کمک میکنند.
- لیزر: از سطوح پایینی از لیزر برای افزایش گردش خون عمقی و کاهش درد موضعی استفاده میشود.
- شوک ویو تراپی: برای درمان عارضه زانوی پرشکاران و درد باند ایلیوتیبیال استفاده میشود. این روش درمانی که در آن از امواج اکوستیک با انرژی بالا و سرعتی بیش از سرعت صوت استفاده میگردد، باعث ایجاد یک پاسخ درمانی در عمق بافتهای متورم میشود.
- درمان اینترفرنشیال: در این روش پالسهای الکتریکی ملایمی به انتهای عصبهایی که در زیر پوست قرار دارند ارسال میشود تا درد و التهاب کاهش یابد.
- تحریک الکتریکی: از این روش برای بازآموزی و تقویت عضلات ران (چهار سر) از طریق تحریک الکتریکی استفاده میشود. این کار به پایداری زانو کمک میکند.
- اولتراسوند: برای تورم و درد موضعی.
- درمان با تمرین و ورزش: در این روش تمریناتی که به اهداف مختلف درمانی کمک میکنند آموزش داده میشوند. این تمرینات میتوانند شامل حرکات کششی، بازآموزی راه رفتن، تمریناتی برای بهبود حرکت، قدرت، پایداری و استقامت زانو باشند. همچنین برای آموزشهای قدرتی از مچبندهای آمنی باند و وزنههای قوزک پا استفاده میشود.
- تمرینات فیزیوتراپی
در زیر نمونههایی از تمریناتی که به طور معمول برای توانبخشی پارگی مینیسک تجویز میشوند را شرح میدهیم. تمرینات را به آرامی شروع کنید. در صورتی که احساس درد کردید از شدت انجام تمرین کم کنید. فیزیوتراپیست به شما خواهد گفت که چه موقع میتوانید این تمرینات شروع کنید و اینکه کدام یک از آنها برایتان بهتر است.
تمرین خم کردن زانو
این تمرین را میتوان در حالت ایستاده یا نشسته انجام داد. تنها کافی است زانویتان را تا جایی که درد و دامنه حرکت اجازه میدهند خم و راست کنید. این تمرین را، تا جایی که درد اجازه میدهد، روزی سه بار و هر بار در سه ست ۱۰ تا ۲۰تایی انجام دهید،. با ثابت نگه داشتن پا در هر دو حالت خم و کشیده، سختی انجام این تمرین را افزایش دهید.
لغزاندن پاشنه پا
به پشت دراز بکشید و با لغزاندن پاشنه پایتان بر روی زمین، یک زانویتان را به
تمرینات تقویتی
انجام هیچ یک از این تمرینات نباید باعث درد شود. اغلب، تمرینات ایزومتریک بلافاصله شروع میشوند زیرا نیازی به حرکت دادن مفصل زانو ندارند. هنگامی که آسیبدیدگی بهبود بیابد و درد اجازه بدهد، میتوان تمرینات دینامیکتری مانند حرکات اسکات و لانژ را انجام داد.
انقباض ایزومتریک عضلات همسترینگ
این تمرین باعث میشود که قدری از قدرت در عضلات همسترینگ حفظ شود. در اینجا عضلات همسترینگ در مقابله با نیروی مقاومت اعمال شده از طرف یک شریک تمرینی منقبض شده، کمی در همان وضعیت باقی مانده و سپس شل میشوند. تلاش کنید این حرکت را ۱۰ تا ۲۰ بار تکرار کنید. سپس باید تعداد دفعات انجام آن را تغییر دهید.
انقباض عضلات چهار سر ران بدون حرکت دادن زانو
میتوانید این تمرین را، به محض اینکه درد اجازه داد، به صورت روزانه انجام بدهید. حتی شاید بتوانید در زمانی که پایتان در گچ است هم این تمرین را انجام دهید. برای انجام این عضلات چهار سر را در قسمت جلویی ران منقبض کنید. ۱۰ ثانیه در همین وضعیت بمانید. عضلات را شل کرده و ۳ ثانیه استراحت کنید. این حرکت را ۱۰ تا ۲۰ بار تکرار کنید. همچنین میتوانید این تمرین را، مانند آنچه در تصویر میبینید، با قرار دادن یک حوله لوله شده یا یک فوم رولر زیر زانویتان انجام دهید. انقباض عضلات باعث میشود که با صاف شدن زانو مچ پا از زمین بلند شود.
بالا بردن عضلات پشت ساق پا
در کنار چیزی بایستید که بتوانید برای حفظ تعادل دستتان را به آن بگیرید و پاهایتان را به عرض شانه باز کنید. تا جایی که میتوانید پاشنه پاهایتان را از زمین بلند کنید. در مراحل اولیه میبایست این تمرین را با هر دو پایتان به طور همزمان انجام دهید. حالا به آرامی پاشنههایتان را پایین بیاورید. تلاش کنید که این حرکت را درد ۲ تا ۳ ست ۱۵ تا ۲۰تایی انجام دهید. بعداً میتوانید هر بار یک پاشنه را بالا ببرید.
ابداکشن ران (دور کردن ران از محور وسط بدن)
در حالی که تنها روی پای سالمتان ایستادهاید، پای آسیب دیدهتان را کنار بالا بیاورید و آن را تا حد ممکن از بدنتان دور کنید. سپس به آرامی به کنار پای دیگرتان برگردانید. حتماً برای حفظ تعادل دستتان را به جایی بگیرید. برای افزایش دشواری کار از یک باند کشی یا وزنههای قوزک پا استفاده کنید. تلاش کنید که این حرکت را در ۳ ست ۱۰ تا ۱۲تایی انجام دهید.
حرکت پل
به پشت دراز بکشید، زانوهایتان را خم کنید و باسنتان را به سمت بالا فشار دهید؛ این حرکت برای تمرین دادن عضلات کفل و همسترینگ مناسب است. کمی در این وضعیت بمانید و سپس باسنتان را پایین ببرید. کار را با ۳ ست ۸تایی شروع کنید و در ادامه تعداد آن را به ۳ ست ۱۲تایی افزایش دهید. بعداً میتوانید این حرکت را به پل با یک پا تبدیل کنید.
حرکات نیم اسکات
بایستید و در حالی که کمرتان صاف است پاهایتان را کمی بیشتر از عرض شانهها باز کنید. به حالت نیمه اسکات پایین بروید به طوری که رانهایتان به جای افقی شدن به حالت تقریباً ۴۵ درجه نسبت به سطح زمین قرار بگیرند و سپس به حالت ایستاده برگردید. تلاش کنید این حرکت را در ۳ ست ۱۰ تا ۲۰تایی انجام دهید.
حرکات لانژ
حرکات لانژ نسخه کمی آسانترِ حرکات اسکات بوده و گاهی اوقات به آنها اسکات اسپلیت (یک پا جلو یک پا عقب) گفته میشود. برای انجام این حرکت پاها را از هم فاصله بدهید. زانوی عقب را به طرف زمین خم کنید، اما نگذارید با زمین تماس پیدا کند. در کل تمرین پشتتان را صاف نگهدارید و نگذارید که خمیدگی زانوی جلوییتان از پنجه پایتان جلوتر برود. برای شروع پای آسیبدیده را عقب بگذارید و تمرین را در ۲ ست ۱۰تایی انجام دهید و سپس ۲ ست ۱۰تایی را با قرار دادن پای آسیب دیده در جلو انجام دهید. به تدریج تعداد دفعات انجام آن را به ۳ ست ۱۵تایی افزایش دهید.
