شانه منجمد
فروزن شولدر
مفصل شانه در واقع ترکیبی از چند مفصل متفاوت و جداگانه است که مهمترین آنها مفصل گلنوهومرال است. این مفصل از کنار هم قرار گرفتن حفره گلنویید و سر استیوان بازو تشکیل شده است. داخل حفره گلنوئید و روي سر استخوان بازو لایه اي از غضروف وجود دارد. این غضروف ها در مایع لغزنده اي به نام مایع مفصلی یا مایع سینوویال غوطه ورند. وظیفه این مایع، لغزنده کردن سطوح مفصلی و کمک به تغذیه آنها است . در دور تا دور این دو استخوان، حفره گلنوئید و سر استخوان بازو بافتی به شکل کیسه (کپسول مفصل) وجود دارد که مایع مفصلی را در خود نگه داري می کند. این کپسول چون از دو طرف به این دو استخوان چسبیده است مانع از دور شدن آنها از یکدیگر می شود. گاهی به عللی ناشناخته این کپسول ضخیم و کوچک شده و در نتیجه مانع از حرکت آزادانه سر استخوان بازو در حفره گلنوئید می شود. در این موارد کپسول مفصلی کوچک و ضخیم شده قابلیت الاستیک خود را از دست می دهد و محکم دور مفصل شانه را می گیرد و مانع از حرکت آزادانه مفصل می شود. به این وضعیت شانه یخ زده، کپسولیت چسبنده یا frozen shoulder می گویند.
- علائم شایع:
در مراحل اولیه :
- درد معمولاً خفیف شانه که به سوي درد شدید پیشرفت کرده و خواب و فعالیت طبیعی (در زمان ابتلا به این بیماري) فرد را دچار اختلال می کند . درد با حرکت دادن شانه بدتر می شود.
- سفتی مفصل شانه که مانع حرکت طبیعی شانه می شود. با کاهش حرکت شانه این سفتی افزایش می یابد.
- احساس صداي ساییدگی یا چینی شکسته هنگام حرکت شانه
- محدودیت حرکتی بخصوص محدودیت حرکتی چرخش و بالا آوردن شانه اتفاق می افتد و بیمار اظهار می دارد دستش را به پشتش نمی تواند برساند یا نمی تواند موهایش رادرست کند.
- علت انجماد شانه :
علت این بیماري هنوز معلوم نشده و اغلب بیمارانی که به انجماد شانه مبتلا می شوند بیماري خاصی در شانه و یا سایر نقاط بدن نداشته اند؛ اما ثابت شده که اگر بیمار به یکی ازبیماریهاي زیر مبتلا باشد احتمال ابتلایش به بیماري شانه منجمد بیشتر از افراد سالم است:
- دیابت : این عارضه در افراد دیابتی شایعتر است بطوریکه ۱۰ تا ۲۰ درصد افراد دیابتی در طول زندگیشان دچار این بیماري می شوند.
- کم کاري و پرکاري تیروئید
- جراحی هاي مغز
- هرنی دیسک مهره هاي گردن
- بعد از جراحی سرطان پستان
- بیماریهاي قلبی و بعد از جراحی هاي قلب
- مراحل ( فازهاي) بیماري شانه منجمد :
- مرحله درد: در این مرحله بیمار درد دارد ولی هنوز محدودیت حرکتی کم است. این مرحله معمولاً ۹ – ۲ ماه طول می کشد و در طول تمام دامنه حرکتی، درد احساس می شود .
- مرحله خشکي: در این مرحله درد کمتر شده و محدودیت حرکتی زیاد می شود. این مرحله حدود ۴-۱۲ ماه طول می کشد و بیمار دائم کمی درد دارد؛ در ابتداي دامنه حرکتی درد رخ نمی دهد و وقتی دست مقداري حرکت کرد، ناگهان و با درد تیز و تندي متوقف می شود.
- مرحله ذوب شدن: در این مرحله کم کم و بدون درمان شانه به حالتی نزدیک به وضعیت طبیعی می رسد. در حقیقت دامنه حرکتی شانه براي همیشه کمی کمتر از مقدار طبیعی می ماند ولی در حدي است که خود بیمار متوجه آن نمی شود .
- تشخيص شانه منجمد (frozen shoulder) :
تشخیص این بیماري با گرفتن شرح حال دقیق و معاینه کامل بیمار است. عکس شانه معمولاً طبیعی است .
MRI ، CT Scan و … لازم نیست و معمولاً جواب همه آنها طبیعی است، اگر چه در MRI شواهدي براي این بیماري قابل پیدا کردن هست. به همین خاطر است که اگر بیمار توسط پزشک خوب معاینه نشود، این بیماري تشخیص داده نمی شود . یک حالت بسیار شایع و مهم اینست که در خیلی از این بیماران تاندون روتاتور کاف شانه هم نیمه پارگی و یا پارگی کامل دارد که بخصوص در MRI دیده می شود. حالا اگر این بیمار خوب بررسی و معاینه نشده باشد، به غلط تشخیص پارگی تاندون گذاشته می شود و درمان می گردد. اگر وقتی شانه منجمد است تاندونش عمل شود ؛ نه تنها بهتر نمی شود که بسیار بدتر خواهد شد و مدتهاي طولانی باید درمان شود و شاید هم جراحی شود که شانه منجمدش بهبود یابد.
- درمان شانه یخ زده شامل :
- درمان غیر جراحی :
در مرحله ابتدایی بیماري که بیمار دچار درد است میتوان با استفاده از داروهاي ضد التهابی و گرم کردن شانه درد را کاهش داد . مهمترین قسمت درمان، نرمش هاي کششی است که تحت نظر فیزیوتراپ براي برگرداندن دامنه حرکتی به مفصل انجام میشود. درصورتیکه درد شدید در شانهبیمار مانع از انجام نرمش هاي کششی شود می توان با تزریق داروهاي حاوي کورتیکواسترویید در مفصل شانه درد شانه را براي چند هفته کاهش داد
تا بیمار بتواند نرمش ها را به طور موثرتري انجام بدهد. در موارد شدیدتر با استفاده از بلوک عصبی درد شانه بیمار را کاهش داده و نرمش ها را با شدت بیشتر انجام می دهند. اگر نرمش هاي کششی نتوانند بهبودي قابل قبولی در دامنه حرکتی مفصل شانه ایجاد کنند
مانیپولاسیون شانه زیر بیهوشی ممکن است کم کننده باشد. در این روش درمانی پزشک معالج شانه بیمار را در اطاق عمل و بعد از بیهوش کردن بیمار، در تمام جهات با فشار حرکت میدهد. این کار موجب می شود تا چسبندگی هایی که در کپسول مفصلی شانه ایجاد شده آزاد شوند و حرکت شانه بهتر شود.
- فیزیوتراپی:
با استفاده از مدالیتی ها و حرکات ورزشی سعی در کاهش درد و افزایش 
لیزر درمانی
تکار تراپی
شاک ویو
درای نیدلینگ (طب سوزنی)
کینزیوتیپینگ
و …
- درمان جراحي :
در صورتی که انجام اقدامات ذکر شده نتواند بهبودي قابل توجهی در دامنه حرکتی مفصل شانه ایجاد کند، از عمل جراحی استفاده میشود. انجام جراحی معمولا با استفاده از آرتروسکوپ است به این صورت که با استفاده از آرتروسکوپی شکاف هایی در کپسول مفصلی ایجاد کرده تا توانایی اتساع و حرکت آن بیشتر شود .
حركاتي براي نرم شدن شانه هاي منجمد:
- بایستید و یه میله چوبی را با دوست خود بگیرید، طوري که کف دست هایتان رو به جلو باشد . چوب را در مقابل ران هاي خود، نگه دارید. در حالی که آرنج خود را صاف نگه داشته اید با یک دست، دست دیگر را به یک سمت خود و تا جاي ممکن به سمت بالا برانید. براي ۵ ثانیه در همین وضعیت بمانید و بعد به نقطه شروع برگردید. این حرکت را ۱۰ بار تکرار کنید.
- بایستید و شانه هاي خود را بالا بیندازید و ۵ ثانیه نگه دارید. سپس شانه هاي خود را به سمت عقب برده و ۵ ثانیه به همین حالت بمانید. در نهایت شانه هاي خود را به پایین بفشارید و ۵ ثانیه هم در این وضعیت بمانید و سپس در حالت استراحت قرار بگیرید. این حرکت را ۱۰ مرتبه تکرار کنید.
