فلج بلز | فیزیوتراپی اصفهان

فلج بلز (Bell’s palsy)

فلج بلز که به عنوان فلج صورت نیز شناخته می شود می تواند در هر سنی رخ دهد. علت دقیق آن ناشناخته است اما اعتقاد بر این است که در نتیجه تورم و التهاب عصبی که کنترل کننده عضلات یک سمت صورت است، ایجاد می شود.

حتما تا امروز افرادي را ديده‌ايد كه به صورت ناگهاني به فلج نیمی از صورت مبتلا شده‌اند يا دست كم درباره آنها شنيده‌ايد كه در پي حادثه، تصادف يا ابتلا به يك بيماري ويروسي به افتادگي پلك، عضلات گونه يا انحراف عضلات لب و دهان دچار مي‌شوند و علاوه بر از دست دادن زيبايي به عوارضي مبتلا مي‌شوند كه سلامت جسم و روح آنها را به خطر مي‌اندازد.

فلج بل يا همان فلج عصب صورت Bell’s Palsy (Idiopathic Facial Paralysis) ، سبب ضعف يا از کارافتادگي عضلات مسوول حرکات ارادي در يک طرف صورت مي‌ شود.
فلج عصب صورت يا فلج بلز بيماري شايعي است كه در اثر گرفتاري عصب صورت بوجود مي آيد.
فلج بلز سبب ضعف ناگهانی در عضلات صورت و در نتیجه ایجاد افتادگی در نیمی از صورت شما می گردد. لبخند شما در یک طرف صورت دیده شده و در آن سمت چشم شما بسته نمی شود.-
فلج بلز، فلج عصب هفتم صورت است؛ عصبی كه به عضلات صورت فرمان می‌دهد. در نتیجه اگر این عصب فلج شود، عضلات صورت قدرت حركت را از دست خواهند داد.

اين بيماري می تواند در هر سنی رخ دهد. علت دقیق آن ناشناخته است اما اعتقاد بر این است که در نتیجه تورم و التهاب عصبی که کنترل کننده عضلات یک سمت صورت است، ایجاد می شود.

این موضوع می تواند واکنشی به عفونت های ویروسی باشد. برای اغلب افراد، فلج بلز موقتی است. علائم معمولاً پس از چند هفته شروع به بهبودی کرده و در مدت ۶ ماه به طور کامل بهبود می یابد. در تعداد کمی از افراد علائم فلج بلز مادام العمر باقی می ماند. فلج بلز به ندرت ممکن است عود کند.

نشانه ها:

علايم فلج بل فلج کامل يک طرف صورت، ظاهري بي‌ تفاوت و بي‌ روح به شما مي‌ دهد، زيرا در طرف درگير، عضلات ناحيه پيشاني تا زير دهان هيچ حرکتي ندارند. ممکن است گوشه دهان شما دچار افتادگي شود و شما براي نگه داشتن آب دهان در طرف درگير با مشکل روبه‌رو شويد. زماني که شما عضلات سمت درگير را حرکت مي ‌دهيد، چهره ‌اي مضحک پيدا مي ‌کنيد.

چشم طرف درگير ممکن است به شکل ناقص بسته شود، يا به هيچ وجه بسته نشود و بنابراين امکان نشت اشک از آن چشم وجود دارد. برخي از افراد از درد پشت گوش، ناحيه فک يا يک طرف صورت شکايت دارند. ممکن است احساس کنيد طرف درگير دچار کشيدگي يا انقباض شده و احيانا دچار تغييراتي در ترشح بزاق و حس چشايي، افزايش حساسيت به سر و صدا يا اشکال در تکلم يا غذا خوردن شويد. فلج بل مي تواند در هر سني روي دهد، اما در سنين ۳۰ تا ۶۰ سالگي شايع‌ تر است. گاهي اوقات با عفونتي در گوش مياني در ارتباط است.

–

علائم و نشانه های فلج بلز به طور ناگهانی آغاز شده و می تواند شامل موارد زیر باشد:

شروع سریع ضعف خفیف تا فلج کامل در یک سمت صورت شما که در مدت چند ساعت تا چن
افتادگی صورت و اشکال در تغییر حالت چهره
درد در اطراف فک یا داخل یا پشت گوش شما در سمت مبتلا
افزایش حساسیت به صدا در سمت مبتلا
سردرد
کاهش حس چشایی
تغییر در میزان تولید اشک و بزاق در موارد نادر، فلج بلز می تواند اعصاب دو سمت صورت شما را تحت تاثیر قرار دهد.

تشخيص:

فلج بل اغلب به صورت ناگهاني بروز مي ‌کند. ممکن است هنگام بيدار شدن از خواب متوجه آن شويد. ممکن است يکي دو روز پيش از فلج، دردي در پشت گوش‌ هاي خود احساس کنيد. حداکثر فلج در عرض ۴۸ ساعت پس از بروز بيماري مشاهده خواهد شد. پزشک قادر خواهد بود با نگاه به صورت شما و درخواست براي حرکت دادن برخي از عضلات صورت، به تشخيص زودهنگام دست يابد.

–

عصب هفتم پس از جدا شدن از مغز برای رسیدن به صورت از استخوان گیجگاهی می‌گذرد. در حقیقت مسیر عصب از داخل استخوان گیجگاهی است و درست از لابه‌لای ساختمان گوش عبور می‌كند. چون این قسمت استخوانی است، هیچ جایی برای تورم عصب وجود ندارد، یعنی اگر به هر دلیلی عصب ورم كند، مشكلاتی برای فرد ایجاد خواهد شد.

تورم عصب هفت به علل مختلف از جمله وجود یك ویروس یا بیماری خود ایمنی ایجاد می‌شود. همچنین حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد بیماران، چند روز قبل علائمی مانند سرماخوردگی یا بیماری‌های ویروسی داشته‌اند. به همین دلیل، به احتمال زیاد ویروس در مدت زمان ایجاد بیماری، به عصب حمله كرده و در نتیجه تورم ایجاد شده است. همین مساله باعث می‌شود مشكلاتی برای عصب به وجود آید.

در اين نوع فلج صورت تشخيص با مشاهده قابل انجام است غالبا يك طرف صورت فلج شده و عمدتا در هنگام خنديدن با انحراف صورت به سمت سالم تظاهر مي كند. انجام نوار عصب و عضله تشخيص را قطعي مي كند .

پيشگويي و پيش آگهي فلج عصب صورت با انجام نوار عصب و عضله امكانپذير است در واقع وجود علائم خوب در شكل امواج ثبت شده در نوار عصب و عضله مويد احتمال بهبودي قطعي بيمار است و وجود علائم شديد و بد در نوار عصب و عضله پيش بيني كننده بهبود نسبي و ناكامل و يا ضعيف عصب صورت خواهد بود. افتراق فلج اين عصب با سكته مغزي نيز مهم است با معاينه مي توان علت را بدرستي مشخص كرد معمولا قسمت عضلات پيشاني در سكته مغزي فلج نشده ولي در فلج بلز اين اتفاق مي افتد البته پاسخ قطعي را با انجام نوار عصب و عضله مي توان مشخص كرد.”

علت

این فلج چرا‌ سراغ‌تان مي‌آيد؟

اين بيماري غالبا در پي حادثه، تصادف، ابتلا به تومور در ناحيه سر، بيماري ويروسي و التهاب عصب هفتم صورت به وجود مي‌آيد. برخي از متخصصان علاوه بر اين عوامل، فاكتورهاي ديگري را نيز در ابتلا به فلج بلز موثر مي‌دانند؛ فاكتورهايي كه بعضی از آنها هنوز براي اين گروه از متخصصان شناخته شده نيست. با اين وجود بيماري فلج بلز از جمله بيماري‌هايي است كه اگر در زمان مناسب و شروع بيماري به آن رسيدگي و درمان آغاز شود، احتمال بهبود عملكرد عضلات و اعصاب صورت به طور كامل وجود دارد و تنها۱۰ تا ۲۰ درصد بيماران متناسب با شدت آسيبي كه به عصب هفتم صورت‌شان وارد شده درجاتي از اين فلج را با خود به همراه خواهند داشت.

اين فلج ممكن است به علل ويروسي و يا علل ناشناخته بروز كند و علائم آن بصورت ناگهاني بوقوع مي پيوندد.با توجه به اينكه عصب صورت پس از عبور از درون گوش به صورت عصب دهي مي كند عفونتهاي گوش و ضرباتي كه در اطراف گوش وترد مي شود مي تواند منجر به فلج عصب صورت گردد. گاهي ويروس تبخال با صمه به عصب صورت تظاهر مي كند.

ویروس هایی که با فلج بلز مرتبط دانسته شده اند شامل ویروس بیماری های زیر می باشند:

زخم های سرد و تبخال دستگاه تناسلی(هرپس سیمپلکس)
آبله مرغان و زونا(هرپس زوستر)
مونونوکلئوز(اپستین بار)
عفونت های سیتومگالوویروس
بیماری های تنفسی(آدنوویروس)
سرخک آلمانی(سرخجه)
اوریون(ویروس اوریون)
آنفولانزا(آنفولانزایB)
بیماری دست پا و دهان (ویروس کوکساکی)

در فلج بلز عصبی که عضلات صورت شما را کنترل کرده و از یک راهروی باریک استخوانی به صورت شما می رسد، ملتهب و متورم شده و معمولاً با عفونت ویروسی مرتبط است. این عصب علاوه بر عضلات صورت، اشک، بزاق، حس چشایی و یک استخوان کوچک در گوش میانی شما را نیز تحت تاثیر قرار می دهد.

–

عوامل خطر

فلج بلز اغلب در افراد زیر ایجاد می شود:

زنان باردار به خصوص در سه ماهه سوم بارداری یا افرادی که در هفته اول پس از زایمان به سر می برند
افراد مبتلا به عفونت دستگاه تنفس فوقانی مانند آنفولانزا یا سرماخوردگی همچنین، در برخی افراد حملات عودکننده فلج بلز روی می دهد که اتفاقی نادر است و این افراد سابقه خانوادگی حملات عودکننده را دارند. در این موارد ممکن است استعداد ژنتیکی به فلج بلز وجود داشته باشد.

عوارض

عوارض اگرچه فلج بلز خفیف به طور معمول در مدت یکماه ازبین میرود، در افراد مبتلا به فلج کامل بهبودی متفاوت است. عوارض ممکن است شامل موارد زیر باشد:

آسیب غیرقابل برگشت عصب صورت شما
رشد مجدد عصب در مسیر نادرست که سبب می شود زمانی که شما تلاش می کنید سایر عضلات را حرکت دهید عضلات خاصی به طور غیرارادی منقبض شوند. به عنوان مثال، زمانی که شما لبخند می زنید، ممکن است در سمت مبتلا چشم بسته شود.
نابینایی جزئی یا کامل چشمی که بسته نمی شود به علت خشکی بیش از حد و خراش قرنیه. قرنیه پوشش محافظ و شفاف چشم است.

درمان بلز پالسی(درمان فلج بلز):

درمانهای گوناگونی برای بلز پالسی وجود دارد. پزشک ممکن است درمانهای فیزیوتراپی و توانبخشی و دارو را تجویز کند.

داروها:

کورتیکو استروئید:

داروهای کورتیکو استروئید(کورتون) مانند پردنیزولون که یک عامل ضد التهاب قدرتمند است از این دسته دارو می باشد. این دارو ورم عصب صورت را کم کرده وباعث می شود که عصب در مسیر عبور خود از دالان یا کریدور استخوانی اطراف آن ،راحت باشد. کورتیکو استروئیدها موقعی بهتر اثر می کنند که ظرف چند روز از شروع علائم بلز پالسی مصرف شوند. سایر داروهای کورتیکواستروئیدی مانند دگزامتازون ، متیل پردنیزولون،هیدروکورتیزون و پردنیزون هم برای درمان استفاده شده اند.

داروهای ضد ویروسی:

داروهایی مانند آسیکلوویر(زوویراکس) و والاسیکلوویر(والترکس) ممکن است پیشرفت عفونت ویروسی را( در صورتی که عامل بیماری ویروس باشد) متوقف کرده و به درمان کمک کنند.

درمان های فیزیوتراپی بلز پالسی:

عضلات فلج شده می توانند کوتاه شوند که باعث کنتراکچر ( جمع شدگی) دائمی می شود. در برنامه درمانی فیزیوتراپی به بیمار آموزش داده می شود که که چه ماساژ و ورزشهایی در عضلات صورت انجام دهد تا از عوارض بلز پالسی پیشگیری شود.

درمانهای فیزیوتراپی این بیماران:

US
FES
لیزر درمانی
الکتومگنت تراپی
tDCs
و…

جراحی :

در گذشته جراحی انجام می شد اما اکنون دیگر برای درمان فلج بلز عمل جراحی توصیه نمی شود. آسیب عصب صورت و از دست دادن دائمی شنوائی از عوارض عمل جراحی هستند.

در موارد نادر،جراحی پلاستیک برای مشکلات طول کشیده عصب صورتی توصیه می شود.

تغيير شيوه زندگي

درمان خانگی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

محفاظت از چشمی که بسته نمی شود. استفاده از قطره های چشمی لوبریکانت در طول روز و پماد چشمی در شب به حفظ رطوبت چشم شما کمک می کند. استفاده از عینک در طول روز و یک پوشش چشمی در شب از چشم شما در برابر ضربه یا خراش محافظت می کند.
از مسکن هایی که می توان بدون نسخه تهیه کرد، استفاده نمایید. آسپیرین، ایبوپروفن (ادویل، موترین و…) یا استامینوفن (تیلنول و …) می توانند به کاهش درد کمک کنند.
از گرمای مرطوب استفاده کنید. گذاشتن پارچه ای که در آب گرم فرو برده شده بر روی صورت، چند بار در روز، ممکن است به رفع درد کمک کند.
تمرینات مربوط به طب فیزیکی را انجام دهید. ماساژ و ورزش صورت با توجه به آنچه متخصص طب فیزیکی توصیه کرده است ممکن است به شل شدن عضلات صورت شما کمک کند.

درمان های مکمل

تکنیک های ریلکسیشن: آرامش با استفاده از تکنیک هایی مانند مدیتیشن و یوگا ممکن است سبب رفع تنش عضلانی و درد مزمن شود.
طب سوزنی: قرار دادن سوزن های نازک داخل نقطه خاصی از پوست شما اعصاب و عضلات را تحریک کرده و سبب تسکین می شود.
آموزش بازخورد زیستی یا بیوفیدبک: با آموزش دادن به شما برای استفاده از فکر برای کنترل بدن، شما قادر به کنترل بهتر عضلات صورت خود خواهید بود.
ویتامین درمانی: ویتامین های B12، B6 و روی ممکن است به رشد عصب کمک کند.

این بیماری را با سكته مغزي اشتباه نگيريد

گاهي این نگراني در ميان اعضاي خانواده بيمار وجود دارد و آنها تصور مي‌كنند علت فلج اعصاب و افتادگي عضلات صورت ناشي از سكته مغزي است در حالي كه اگر ابتلا به فلج بلز توسط متخصص اعلام شود آنها نبايد نگراني در مورد آسيب مغزي بيمارشان داشته باشند چراكه اين بيماري مربوط به خود مغز نيست و عصب هفتم صورت را تحت تاثير خود قرار داده است.

اين بيماري از جمله بيماري‌هاي قابل درمان است و بهره‌مندي بيمار از شيوه‌هاي درماني طب مدرن و مكمل مانند طب سوزني مي‌تواند روند و طول مدت درمان بيمار را تسريع كند. فلج بل اغلب تمامي عضلات يک نيمه صورت از جمله عضلات پيشاني را به شکلي يکسان درگير مي‌ کند.

در سکته مغزي به ‌طور معمول عضلات پيشاني در سمت درگير کارايي خود را حفظ کرده و فلج نمي‌ شوند. پزشک ممکن است براي شما يک آزمون نوار عضله هم درخواست کند. اين آزمون، فعاليت الکتريکي عضلات را در پاسخ به تحريک، اندازه ‌گيري مي‌ کند تا به اين طريق شدت آسيب عصبي مشخص شود.

ممكن است خانواده‌ها با بروز این بیماری نگران شوند و تصور كنند فرد دچار سكته مغزی شده است. اما تفاوت هايي وجود دارد : هنگامی كه فردی سكته می‌كند تا این حد كه صورت فلج شود، migna.irمعمولا اختلالات هوشیاری هم به وجود خواهد آمد. یعنی از نظر عملكرد هوشیاری تفاوت‌هایی با قبل دیده خواهد شد. اما فلج بلز چون مربوط به خود مغز و داخل جمجه نیست، قطعا مریض هیچ علائم مغزی دیگری ندارد.

البته شیوه دیگری كه پزشكان از آن استفاده می‌كنند، این است كه وقتی بروز بیماری به صورت مركزی و از داخل جمجمه باشد، مریض می‌تواند در طرف آسیب‌دیده هم پیشانی را بالا بیندازد. اما در فلج بلز، فرد قادر نخواهد بود این كار را انجام دهد. به طور كلی فلج بلز جای نگرانی ندارد و با اقدامات حمایتی و آموزش‌هایی كه بیمار می‌بیند، معمولا اكثر آنها خوب می‌شوند.